Abaküsün yüzyıllardır sayı sayma ve hesaplama aracı olarak kullanıldığını biliyoruz. Ancak görme engelli bireylerin kullanımına uygun hale gelmesi için bazı uyarlamalar yapılmıştır. Örneğin 1960 yıllarında A.B.D Kentacky eyaletinin eğitim dairesi körler servisi müdürü Tim Cranmer Abacus tarafından yapılan uyarlama sayesinde boncuklar, her iki el kullanılarak öğrenilebilir ve hareket ettirilebilir hale gelmiştir.
Abaküs, dik çubuklar üzerinde boncuk dizelerinden oluşan dikdörtgen çerçeveli bir araçtır. Abaküs üzerinde bir orta şerit ve bu şerit, boncuk dizilerini iki bölüme ayırmaktadır.
Abaküs sıra üzerine konulduğunda veya ele alındığında orta çubuğun üzerinde tekli boncuklar, altında dörtlü boncuklar bulunur. Elimizde abaküs tekli boncuklar üstte olacak şekilde tutmalıyız. Orta çubuk üzerindeki noktalar ve alttaki noktalar sayı basamaklarını, dikey çizgiler ise sayı bölüklerini ve aynı zamanda kesir çizgisi ve ondalık sayılardaki virgülü gösterir.
Görme engelli öğrenciler Abaküsü, dört işlem, kesirler ve kesirlerde dört işlem, ondalık kesirler ve dört işlem, ebob-ekok bulma, karekök ve küpkök işlemlerini yapabilmek için kullanabilir. Burada abaküs pasif olup abaküs kullanıcısı matematiksel kavramlar ve ilişkiler hakkında bilgi sahip olmadan hesaplama sonuçlarına ulaşması beklenemez. Bu yüzden görme engelli bireylerin küçük kas gelişiminin akranları ile aynı düzeyde olması, yön kavramını bilmesi (sağ-sol-yukarı-aşağı vb.)., rakam ve sayı kavramlarını öğrenmiş olması, basamak kavramını bilmesi ve zihinden ekleme çıkarma işlemlerini yapabilmesi gibi ön becerilere sahip olması son derece önemlidir. Çünkü Abaküs kullanıcıları, abaküsün herhangi bir doğal özelliğinden dolayı değil, sayıların davranışını anlamalarının bir sonucu olarak hesaplamalar yapabilirler.
Abaküs ve kalem-kağıt kullanıcılarının faaliyetlerindeki temel fark, kalem-kağıt kullanıcılarının bu işlemlerdeki adımları yazarak uygulayıp kaydetmeleri, abaküs kullanıcılarının ise abaküs boncuklarını hareket ettirerek bu işlemleri uygulayıp kaydetmeleridir. Bu durumda görme engelli öğrenci, problem çözme sürecinde abaküs yanında hesaplama sonuçlarını kaydetmek için Braille/Kabartma yazı tablet ve kalem, Braille daktilo, Braille ekran ve ses kaydı gibi araçlarını kullanabilir. Abaküs, bu sayede görme engelli öğrencilerin uzun ve karmaşık matematik problemlerini akranlarına göre eşit hızda ve doğru şekilde hesaplamalarına yardımcı olabilir.
Hazırlayan
Hale UÇUŞ
Abaküs Materyal Eğitim Videoları
DERS 1: RAKAMLARI ÖĞRENİYORUZ
Abaküste; orta çubuğun üst tarafında tekli, alt kısmında dörtlü olmak üzere beşli boncuk
dizileri bulunur. Dörtlü boncukların her biri basamak değerine göre birlik, tekli boncuklar
ise 5’in basamak değerine karşılık gelir. Abaküste tekli boncukların üste, dörtlü boncukların alta dayalı bulunmasına “Başlangıç Durumu ” denir. Örneğin Abaküste “1” yazmak için abaküs başlangıç durumundayken basamaktaki dörtlü boncuktan bir boncuk orta çubuğa kadar itilir; “2” yazmak için başlangıç durumunda iken iki boncuk orta çubuğu itilir; “3” yazmak için başlangıç durumunda iken üç boncuk orta çubuğu itilir; “4” yazmak için başlangıç durumunda iken dört boncuk orta çubuğu itilir. “5” sayısını yazmak için Abaküs başlangıç durumundayken basamaktaki boncuklardan orta çubuğun üstündeki tekli boncuk orta çubuğa kadar çekilir. Abaküs bu durumda iken aynı basamaktaki dörtlü boncuklardan bir boncuk orta çubuğa kadar itilirek “6” sayısı; dörtlü boncuklardan iki boncuk orta çubuğa kadar itilirek “7 sayısı; dörtlü boncuklardan üç boncuk orta çubuğa kadar itilirek “8 sayısı ve son olarak dörtlü boncuklardan dört boncuk orta çubuğa kadar itilirek “9” sayısı elde edilir. Yazılacak basamaktaki dört boncuk alta, üstteki tek boncuk ise üste dayalı olacak şekilde yazıldığında “0” sayısı elde edilir.
Yazılı olarak açıklaması verilen rakamları, görme engelli öğrencimiz ile birlikte uygulamalı olarak anlattığımız videoyu aşağıdaki linkte dinleyebilir ve öğrenebilirsiniz. Bir sonraki videoda sayı basamaklarını öğrenmeye devam edeceğiz, bizleri takipte kalınız.